Herfstdepressie, hoe beïnvloedt het relaties?

Voel je het al aankomen nu de blaadjes van de bomen gaan vallen? Een herfstdip. De donkere maanden zijn nu eenmaal niet te vermijden. Er zijn mensen die totaal geen moeite hebben met de overgang van de zomer naar de herfst. Er zijn ook mensen die zich somber en zelfs depressief voelt tijdens de donkere maanden. Herken jij de sombere gevoelens in het najaar en heeft het negatieve invloed op jou en jullie relatie?

Wat is een herfstdepressie?
Het liefste sla je deze koudere maanden over, als een beer die een lange winterslaap heeft. Helaas roepen de verplichtingen en begrijpen mensen om je heen misschien ook niet waarom jij je ineens zo somber voelt. “Het is herfst, nou èn! Doe een dikke jas aan en geniet van het kaarslicht in de avond.” Zo simpel is het niet als je echt last hebt van een najaarsdepressie. Somberheid tijdens de herfst (en vaak ook de winter) noemen we ook wel najaarsdip of herfstblues. Om echt van een herfstdepressie te spreken komen één of meerdere klachten voor, zoals sombere gevoelens, neerslachtigheid, snel geïrriteerd raken, concentratieproblemen, behoefte aan meer eten (vooral snacks en tussendoortjes), weinig zin in sociale activiteiten en/of meer slapen en toch moe blijven.

Herfstdepressie en de invloed op relaties
Een herfstdepressie zit niet zomaar ‘tussen de oren’. Je kan je echt ontzettend moe en mentaal rot voelen. Waar je in de zomer volop energie ervaart en zin hebt om samen met je partner, vrienden en vriendinnen dingen te ondernemen, lukt het je nu gewoon niet. Deze sombere gevoelens hebben ook invloed op je liefdesrelatie. Waar je partner vrolijk doorgaat in de herfst, ben jij helemaal jezelf niet. Er kunnen irritaties ontstaan. Jij bent prikkelbaar en je partner verwijt jou ook nog eens dat je dat bent om niets. Alleen maar omdat de zomer voorbij is, belachelijk. Het zijn zomaar verwijten die de herfst geen gezellige, ‘bij het knabbelende haardvuur romantiek’ brengen. In de herfstmaanden zijn stellen ook vaker samen thuis. Dit kan even wennen zijn als de zomer bol stond van uitjes met vrienden in de buitenlucht. Tijdens donkere avonden alleen maar samen op de bank hangen is echter geen goed alternatief om de herfstblues door te komen.

In de zomer stijgt de hormoonspiegel van dopamine, serotonine en testosteron. Het seksleven krijgt hierdoor een extra boost. Waar is de zin in seks gebleven in de herfst? Als je last hebt van een herfstdepressie, heb je waarschijnlijk alleen al door de lusteloosheid en moeheid geen zin in een potje vrijen. De delende hormoonspiegel speelt dan ook nog eens mee. Het kan jullie liefdesrelatie beïnvloeden op een manier zoals jullie niet willen, maar toch gebeurt.

Oorzaken van herfstdepressie
De oorzaken van een herfstdepressie zijn nog niet helemaal duidelijk of wetenschappelijk bewezen. Er zijn wel logische verklaringen die vooral te maken hebben met lichtinvloeden op het mentale welbevinden. Je kan hierbij denken aan:

Verstoring van het bioritme; de dagen worden korter.
Afname serotonine; het gelukshormoon wordt minder geactiveerd door gebrek aan zonlicht in de herfst.
Aanmaak van meer melatonine; dit hormoon beïnvloedt je slaapritme. Omdat het langer donker blijft in de herfst, kun je meer melatonine aanmaken. Het maakt je suf en slaperig.
Minder makkelijk sociaal contact; we ontmoeten minder snel mensen als we vaker binnen zitten. Sociale afleiding kan juist positief bijdragen aan je sombere stemming.

Najaarsdip en de invloed op jullie relatie
Het is natuurlijk zonde voor jullie relatie als elk najaar een rotperiode is, omdat één van jullie kampt met een herfstdepressie. Neem het gevoel van je partner serieus en zet het niet weg als aanstellerij. Je partner voelt zich oprecht rot. Veel beter kun je hem of haar ondersteunen. Het is voor iedereen persoonlijk waar de behoeftes liggen tijdens een herfstdepressie. Zo wil de één juist graag met rust gelaten worden en heeft een ander juist behoefte aan extra aandacht van jou als partner. Heb geduld en weet dat deze periode weer overgaat.

Ik geef je een paar adviezen die jullie beiden kunnen helpen:

Praat open en eerlijk over gevoelens; spreek uit als je moe bent door de herfstblues. Geef als partner ook aan dat jij wel energie hebt en onderneem de activiteiten, desnoods alleen.
Verwijt elkaar niets en geef elkaar ruimte; het heeft geen zin om je partner de schuld te geven van een herfstdepressie, omdat het jou beperkt. Andersom heeft het ook geen zin om je erachter te verschuilen in een slachtofferhouding, als jij de somberheid ervaart. Op die manier versterken jullie de dip eigenlijk alleen maar. Geef elkaar ruimte en blijf beide doen waar jullie behoeftes liggen. Al is dit misschien wat minder vaak samen, het is niet erg. Je weet tenslotte dat een slechts een periode is.
Leef gezond; een gezonde levensstijl met voldoende bewegen en goede voeding dragen fysiek en ook mentaal bij om je beter te voelen. Buitenlucht is mentaal altijd goed. Maak samen een wandeling bijvoorbeeld. Praten gaat ook makkelijker en het is voor beiden gezond en geeft afleiding. Maar het is herfst? Buiten zijn kan altijd.
Planning en structuur; Als je door de herfstdepressie sneller moe en futloos bent, plan je dagen dan niet overvol. Probeer actie en rust af te wisselen. Heb je een momentje voor jezelf? Doe dan even niets. Prikkelarm tot rust komen is vele malen effectiever dan toch weer even je mail en social media checken, bijvoorbeeld.
Slaap voldoende, overdrijf niet en ga op tijd naar bed; Het liefst ben je die beer in winterslaap, maar pas op dat je niet te lang en te veel gaat slapen. Het maakt je alleen maar suffer en vermoeider. Ook hier geldt structuur. Gemiddeld 8 uur slaap per nacht is voor de meeste mensen goed. Probeer steeds ongeveer dezelfde tijdstip aan te houden om naar bed te gaan. Niets is zo onrustig als je bioritme al moeite heeft met de herfst, om dan ook nog onregelmatig te gaan leven.
Doe samen gewoon iets leuks; ja gewoon, want dat is echt goed genoeg als je partner een najaarsdip heeft. Je hoeft niet meteen op vakantie. Ga een keer samen ergens lunchen, naar de stad, naar het bos, de sauna; iets wat jullie samen, maar vooral je partner met een herfstdepressie fijn vindt.
Maak het niet te zwaar; Een herfstdip is niet leuk! Maar ook het einde van de wereld niet en zeker niet het einde van jullie relatie. Dat hoeft echt niet. Het is een periode met letterlijk meer donkere dagen, maar die worden ook weer lichter. Onthoud dat. Hoe meer je de somberheid een podium geeft, hoe groter deze ruimte in jullie leven zal innemen.
Blijf lachen; Somber zijn en lachen? Hoe dan? Door te relativeren en de realiteit met een knipoog gekscherend te benaderen. Hoe vaker jullie dit lukt, hoe makkelijker het zal worden. Humor is een heel belangrijk element in goede relaties.
Professionele hulp; Lukt het jullie niet goed om te gaan met de herfstperiode door de sombere gevoelens? Of vinden jullie het fijn om goed voorbereid deze periode samen door te komen? Schroom dan niet om professionele hulp te vragen. Een herfstdepressie kan diepe invloed hebben op jullie relatie. Probeer er samen zo goed mogelijk doorheen te komen. Hulp vragen hoort daarbij.“Waar dagen donker zijn, schijn jij mij de weg”

Wil jij, of willen jullie samen ondersteuning bij een herfstdepressie? Zullen we samen onderzoeken hoe jullie beter hiermee om kunnen gaan?