De impact van woorden

Woorden kunnen grote invloed uitoefenen in ons denken, handelen, gevoelens en gedrag. Woorden zijn de bouwstenen van verbale communicatie. Iedereen vormt zijn eigen woorden, hoewel de taal bepalend is, gebruikt iedereen zijn of haar unieke eigen woordkeuze. De toonzetting, volume en context hebben effect op degene die luistert. De impact van woorden is krachtig. Het kan liefdevol zijn, maar ook manipulatief en vernietigend. In dit artikel ga ik daar dieper op in. Als je bewust bent van de kracht van gesproken taal als communicatiemiddel, dan leer je ook beter te begrijpen waarom het gedrag en relaties kan beïnvloeden.

De kracht van woorden in relaties
Woorden kunnen troostend en bemoedigend zijn, maar ook verwondend en destructief. Een vriendelijk compliment of een opbeurend woord kan iemands dag maken, terwijl een onnadenkende opmerking diepe littekens kan achterlaten. We zijn ons hier niet altijd bewust van en kunnen onbedoeld mensen kwetsen. Emoties en persoonlijke ervaringen van de ontvanger spelen hierin een grote rol. Moeten we dan alle woorden wikken en wegen? Zeker niet. Als we zo voorzichtig met elkaar communiceren, blijft het stiller dan we willen. Praten moet. In relaties kun je gevoelens woorden geven. Het uiten van liefde en compassie, maar ook irritaties en grenzen hebben woorden nodig. De kunst is echter, te bepalen welke woordkeuze het meest effect heeft. Daar zit vaak het probleem. Als de emoties hoog zitten, gebruiken we woorden die niet bewust overwogen zijn, maar als een borrelende massa eruit komen. ‘Dan hebben we woorden’ is een toepasselijke uitdrukking. Effectief een gesprek op gang brengen heeft een passende woordkeuze nodig. Niet voor niets is communicatie zo ontzettend moeilijk. We realiseren ons misschien wel dat woorden en intonatie krachtig zijn, maar je hebt ook de ander nodig die jou daarvan bewust maakt. “Wat zeg je dat lief” of “Je raakt een gevoelige snaar.”  De kracht van taal kunnen we gebruiken om empathie, begrip en verbondenheid te creëren. Hetzelfde zien we ook in negatieve zin. Woorden die bewust worden ingezet om te manipuleren, te kwetsen, te kleineren, of om onze zin door te drijven, bijvoorbeeld. In het heetst van de strijd zijn woorden ons wapen. Als we bekoeld zijn, beseffen we dan meestal pas wat we eigenlijk hebben gezegd en vooral, hebben aangericht.

Roddelen en de gevolgen daarvan
Roddelen is praten over iemand anders die er niet bij aanwezig is, meestal op negatieve manier. Roddels kunnen zich als vergif verspreiden. De persoon in kwestie is buitengesloten. Hem of haar wordt feitelijk alle rechten ontnomen om een weerwoord te hebben of de echte waarheid te vertellen. Het kan gaan om geruchten of vermoedens. Als we weten dat roddelen negatieve invloed heeft op onszelf en de ander, waarom doen we het dan?

We roddelen:
– om erbij te horen, we praten mee terwijl we de waarheid ook niet altijd kennen
– om te proberen onszelf ‘schoon te praten’
– om gehoord te worden in onvrede met diegene waarover we roddelen
– om informatie te krijgen om onze eigen positie veilig te stellen
– de persoon in kwestie zelf niet durven te benaderen
– om onszelf populair en groot te maken

Schadelijke gevolgen:
– Het kan leiden tot reputatieschade
– Relaties kunnen eenzijdig worden verbroken
– Afkeer en haat kan als vergif verspreiden in een gemeenschap
– De persoon waarover geroddeld wordt kan in een sociaal isolement raken
– Er kunnen mentale klachten, zoals stress en depressieve gevoelens ontstaan

Wat kun je doen om roddelen tegen te gaan
– Je af te vragen of de informatie die je wil delen over de ander ertoe doet
– Je eerst verplaatsen in de ander, hoe zou jij het vinden als men over jou zo sprak?
– Je afvragen waarom je bevestiging en steun nodig hebt van anderen over de rug van een ander
– Roddelen een halt toeroepen, het onderwerp veranderen of jezelf erbuiten houden

Waarom hebben negatieve boodschappen meer effect dan positieve?
Negatieve boodschappen hebben een sterkere emotionele lading dan positieve. Als iemand jou 10 complimenten geeft, en 1 punt van kritiek, wat onthoud je dan het langst? De complimenten verdwijnen naar de achtergrond door die woorden die je hard raken in negatieve zin. Hoe komt het toch dat nare woorden direct gevoelens zoals angst, woede of verdriet oproepen en positieve boodschappen daarentegen, over het algemeen subtielere en minder intense emoties bij je aanwakkeren? Onze hersenen reageren krachtiger op negatieve informatie. Er treedt een instinctief verdedigingsmechanisme in werking als we het gevoel hebben te worden aangevallen. Hoewel de woorden niet altijd aanvallend bedoeld zijn, kunnen ze toch zo voelen. We reageren daar vanuit onze emoties op. De boodschapper reageert verontwaardigt of gaat ook in de verdediging. Als er iets is dat effectieve communicatie stagneert, is dit het. Ook de negatieve ervaringen die we meenemen in ons leven, spelen een rol bij hoe je omgaat met woorden die je als kwetsend of bedreigend ervaart.

Hoe ga je om met kwetsende woorden?
Erken allereerst dat de impact van kwetsende woorden echt is. De gevoelens die het bij je oproept hoef je niet te negeren. Wanneer iemand iets zegt dat je raakt, is het normaal om even tijd nodig te hebben om dat te verwerken. Haal diep adem en laat het even bezinken. Als je vanuit ratio wil beredeneren, moet je eerst emotioneel in balans zijn. Bekijk daarna de situatie eens in perspectief. Heeft diegene die jou zo heeft geraakt, dit zo bedoeld? Zeggen de woorden iets over jou of over degene die de woorden uitgesproken heeft? Hoe vaak zeggen mensen dingen zonder zich bewust te zijn van de impact ervan. Probeer daarom niet meteen in de verdediging te schieten, maar geef rustig aan dat de woorden je hebben gekwetst. Stel er een open vraag over om een dialoog te creëren.
Als dit niet lukt omdat iemand je echt bewust wil kleineren, bijvoorbeeld, stel dan duidelijk je grenzen. Benoem dat je dit niet accepteert en stop het gesprek. Omdat je al hebt aangegeven wat deze woorden met jou doen, heb je het volste recht jezelf te verdedigen als de ander – dit wetende – toch doorgaat. In iedere relatie komt een woordenwisseling met heftige emoties voor. Als dit bij incidentele, grensbepalende situaties blijft, is dit niet erg. Het wordt een probleem als er een bepaalde machtsstrijd ontstaat, waarbij woorden jou manipulatief en stelselmatig hard raken. Dit brengt niet alleen schade toe aan jullie relatie, dit kan je eigenwaarde aantasten.

Wanneer zijn woorden manipulatief?
Of het nu gaat om subtiele suggesties of openlijke beïnvloeding, het is belangrijk om alert te zijn op een manipulerende vorm van communiceren. Door kritisch te luisteren, open vragen te stellen en te vertrouwen op je eigen intuïtie en waarneming, leer je onderscheid te maken tussen oprechte en manipulatieve boodschappen. Manipulatieve woorden zijn vaak bedoeld om je emoties uit te lokken. Door je bewust te zijn van je gevoelens en je niet meteen te laten meeslepen, kun je rationeler blijven en beter inschatten wat er werkelijk aan de hand is.

Kenmerken van manipulatieve communicatie:
– Met woorden inspelen op je emoties om je te overtuigen
– Het weglaten of verdraaien van relevante informatie, zodat je een bepaald beeld vormt die past bij de manipulator
– Het inzetten van strategische valkuilen om jouw argumentatie te ondermijnen
– Kennis van- of gebruik maken van autoriteit of status om geloofwaardig over te komen

Manipulatieve woorden kunnen enorme invloed op jouw eigen mening hebben en op wie jij bent. Ondervind je in je relatie regelmatig de impact hiervan, vraag dan tijdig professionele hulp. Ondertussen is het belangrijk om je eigen standpunt duidelijk te maken en je grenzen aan te blijven geven. Laat merken dat je je bewust bent van de manipulatie. Sta voor je eigen waarden en weiger je te laten beïnvloeden.

Conclusie ‘de impact van woorden’
Woorden hebben zoals je leest op diverse gebieden grote invloed op ons gevoel en gedrag. Laten we niet vergeten dat er altijd woorden zijn om op positieve wijze met elkaar verbonden te zijn. Geef eens wat vaker een compliment, zeg iemand zomaar eens goedendag op straat. Het zijn vaak de kleine woorden die groots worden ontvangen.

Wil jij samen met mij onderzoeken hoe verbale communicatie invloed heeft in jouw relaties?