Hoe kan EMDR jou helpen?

Heb je een ingrijpende gebeurtenis meegemaakt die je niet goed hebt verwerkt? Dan kun je deze blijvend herbeleven. De hierbij gepaarde angst en stress kan leiden tot psychische en lichamelijke klachten. EMDR is al sinds de ontdekking van de Amerikaanse psychologe Francine Shapiro in de jaren 80 een snelle en zeer  effectieve methode gebleken. Als een gebeurtenis niet goed verwerkt wordt in je brein, kan trauma ontstaan dat negatieve impact heeft op je dagelijks leven. Ook kun je ten gevolge van dit trauma nieuwe angsten ontwikkelen, uit onbewuste overlevingsstrategieën. Bijvoorbeeld angst om door een tunnel te rijden of extreme angst voor ziekten. Herinneringen aan een ingrijpende gebeurtenis zullen met EMDR niet uit je geheugen verdwijnen, maar anders in het lange termijngeheugen worden opgeslagen, waardoor de fysiologische reacties erop zullen afnemen.

Wat is je overkomen?
Je kon er niets aan doen. In één onoplettend moment viel je kind van de steiger in het water en ging kopje onder. Je dook er in paniek achteraan, je klauwde als een bezetene in het donkere diepe zwart en kon hem net op tijd vastgrijpen en redden van een verdrinkingsdood. Het gebeurde jaren geleden en nog zie je de angst in de ogen van je kind nog levendig voor je, nog voel je je lichaam verstijven en gaat je hart sneller kloppen als de beelden ongecontroleerd terugkomen op je netvlies. Je voelt de paniek weer opkomen. Je vermijdt nog steeds liever waterplassen en kan er niet over praten. Je lichaam reageert alsof het weer in het echt gebeurt, hoewel het een herinnering is. Het is vreemd, want het is immers al zo lang geleden gebeurd en het liep toch goed af? Deze hierboven omschreven situatie is slechts een voorbeeld, maar de gevolgen van niet goed verwerkt trauma kunnen bij vele andere ingrijpende gebeurtenissen gelijk zijn.

Waarom overvalt me deze nare herinnering nu pas?
Het lijkt wel of je brein en je zenuwstelsel dat daarop wordt aangestuurd, je voor de gek houden. Nare herinneringen, gedachten en emoties kunnen tegenstrijdig aanvoelen, als er nu niets aan de hand is en je je leven op een prettige manier kunt leiden. “Waarom heb ik allerlei ‘onverklaarbare’ klachten? Er is toch niets aan de hand?” Het zijn vragen die je bezig kunnen houden. Misschien probeer je de klachten nog te negeren en ’gewoon ’door te gaan, maar ergens blijft je lichaam stress gerelateerde signalen geven en die kunnen alleen maar erger worden, hoe harder jij ze negeert, hoe hardnekkiger ze worden. Je kunt bijvoorbeeld kampen met plotselinge angst en paniekaanvallen, waarvan je niet direct een oorzaak weet, maar die wel zeer beangstigend en ontwrichtend zijn, zoals genoemd in het voorbeeld van je kind dat bijna verdronk.

Het verstopte en gesloten laatje in je brein
Trauma kan totaal onverwacht, zelfs in hele andere situatie in alle hevigheid tevoorschijn komen. Vaak word je onbewust ergens door getriggerd en reageert je lijf met intense angst alsof je op dat moment weer je kind onder water ziet verdwijnen, terwijl dit helemaal niet gebeurt. Het is alsof je brein een verborgen en gesloten laatje opengooit. In dat laatje liggen nog herinneringen die  goed verwerkt moeten worden.
Het kan ook voorkomen dat je in je vroege kinderjaren misbruik hebt meegemaakt, maar je dit pas na vele jaren herinnert en plotseling in levendige beelden herbeleeft met alle emoties die daarbij horen. Wanneer dit je overvalt kan het twijfels bij jezelf oproepen. “Hoe kan dat nu, waarom heb ik dit jarenlang niet meer geweten? Ik verzin zoiets toch niet?” Jouw brein heeft het als trauma opgeslagen en lijkt je voor de gek te houden. Dat is niet zo. Deze herinneringen liggen in het lange termijngeheugen opgeslagen, niet in je normale werkgeheugen. Herinneringen die je in je werkgeheugen hebt opgeslagen veroorzaken doorgaans niet de heftige lichamelijke stressreacties zoals traumatische herinneringen wel doen.

Hoe werkt EMDR nu precies?
Tijdens een EMDR-sessie word je door de therapeut gevraagd om terug te denken aan de traumatische gebeurtenis. Terwijl jij je concentreert op de herinnering en de gebeurtenis omschrijft, gebruikt de therapeut afleidende stimuli. Meestal is dit visueel met vingers of stick terwijl je tegelijkertijd de traumatische gebeurtenis herinnert. Het afleidende volgen met je ogen, belast je werkgeheugen, waardoor de emotionele lading van de herinnering afneemt.
Een EMDR-proces bestaat uit verschillende fasen en de therapie kan meerdere sessies duren, afhankelijk van de ernst van het trauma en hoe je reageert op de therapie. Na de EMDR-therapie kunnen de effecten nog enige tijd aanhouden. Je lichaam en geest zijn bezig met de verwerking. Dit kan soms angstig zijn, omdat er nieuwe beelden of gevoelens kunnen opkomen. Deze fase duurt meestal maar een paar dagen. Tijdens de sessie kan het ook moeilijk zijn om de intense herinneringen op te roepen en vast te houden. In het begin kun je meer spanning ervaren, maar na verloop van tijd zullen de intensiteit en emoties van het beeld afnemen.

Herschikken en verwerken
Door de herinneringen met ondersteuning van een EMDR-therapeut te herbeleven, wordt de emotionele lading van de herinnering minder, het beeld neutraler en kan een andere betekenis aan gegeven worden. De heftige angsten die je toen bij de gebeurtenis hebt ervaren zul je niet meer (of minder intensief) beleven. Klachten zullen hierdoor afnemen als je herinnerd wordt aan het trauma. Op deze manier zal je lichaam niet meer met stresshormonen adrenaline en cortisol op een stressvolle manier reageren. Deze hormonen veroorzaken grotendeels de klachten. Het zijn herinneringen en je hoeft nu niet meer te vluchten, vechten of te bevriezen, wat je gedaan hebt als overlevingsstrategie tijdens het voorval en gedurende (lange) periode daarna.

Wanneer kan EMDR jou helpen?
EMDR kan worden toegepast bij verschillende mentale, psychische en daaruit voortvloeiende lichamelijke klachten. Hierbij kun je denken aan angsten, zoals sociale angst, specifieke fobieën en paniekaanvallen. EMDR helpt bij het verwerken van negatieve gedachten en gevoelens als gevolg van trauma, waardoor het ook zinvol is bij depressie. Maar ook als je verlieservaringen in je leven niet goed hebt kunnen verwerken als rouwproces. Wees je bewust dat ervaringen in je leven die je uit balans brengen en je dagelijks leven negatief beïnvloeden kunt aanpakken met de juiste hulp en ondersteuning. Je hoeft het ook niet alleen te doen.

Ervaar jij klachten ten gevolge van onverwerkt trauma? Ik ben coach, relatietherapeut en EMDR-therapeut en help je graag.

Jan van Eck
Relatietherapeut – Counseling & Coaching – EMDR
Email: jan1van2eck3@gmail.com
Tel: 06 1778 1668